Hobby zgodne z ekologią: Pomysły na rozwijanie swoich zainteresowań, dbając o środowisko

Eko Hobby - gospodarka cyrkularna i solarpunk - etyczna konsumpcja

Wybieranie produktów przyjaznych dla środowiska, korzystanie z pociągu zamiast samolotu, kupowanie w second-handach daje nam poczucie, że robimy coś z kryzysem klimatycznym. Ale czy wezwanie do indywidualnych wyrzeczeń i bardziej etycznych zakupów nie ma na celu powstrzymanie społeczeństw od kwestionowania priorytetów, wokół których kręci się nasza gospodarka kapitalistyczna. Czy wybierając bardziej ekologiczne hobby zmniejszymy emisję CO2? A może wyostrzy to nasze spojrzenie i pielęgnując nasz solarpunkowy, bioróżnorodny ogródek rozpoczniemy transformację gospodarki. Fake it till you make gospodarka cyrkularna?

Nieporównywalne efekty

Kryzys klimatyczny jest prawdopodobnie największym wyzwaniem, przed jakim kiedykolwiek stanął Homo Sapiens. Bo zejście z drzewa mogło wcale nie być zejściem, gałęzie łamią się każdego dnia. Oczywiste jest, że musimy zredukować emisję CO2, i że jest to głównie odpowiedzialności państw tzw. Zachodu. Pierwszą reakcją globalnej Północy na nadchodzącą katastrofę był zrównoważony konsumpcjonizm, czyli nacisk na znaczenie etycznych wyborów indywidualnych konsumentów i przekonanie, że to oni są najbardziej odpowiedzialni za stan środowiska. Etyczna konsumpcja daje ludziom pozorną możliwość przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu i odwraca uwagę od potrzeby radykalnych zmian. Struktura obecnego systemu gospodarczego sprawia, że wygląda to na racjonalne działanie. Ekonomiczny priorytet wzrostu i zysku jest zachowany, a konsument zostaje ukołysany aksjomatami zrównoważonego rozwoju. 

Szkodliwe skutki kryzysu klimatycznego są ściśle powiązane z nierównościami ekonomicznymi i ogólną dysproporcją sił. Kryzys klimatyczny wzmacnia istniejące nierówności. Dzieje się tak, gdyż jego źródła są skutkiem naszego systemu gospodarczego. Ilustracją tego jest nierówność w emisji CO2 na mieszkańca widoczna w raporcie Oxfam. Najbogatsze 10 procent ludności odpowiada za 50 procent światowej emisji CO2. Najbiedniejszą połowa ludzkości emituje łącznie jedynie 10 procent CO2. Osoby emitujące najmniej CO2, są najbardziej dotknięte skutkami zmian klimatycznych. 

Równocześnie od dekad nieprzerwanie rośnie liczba najbogatszych osób czerpiących zyski ze zwiększenia produkcji paliw kopalnych. Ta elitarna garstka pomnaża swoje majątki dzięki polityce szkodliwej dla klimatu. Kolejnym problemem z braniem odpowiedzialności za zmiany klimatyczne jest niepowodzenie, jakim zakończyło się większość prób zmian strukturalnych, na poziomie międzynarodowym. 

Indywidualna iluzja

Zrównoważony konsumpcjonizm, czyli zmiany na poziomie indywidualnym, dają ludziom poczucie sprawczości. Decydując o tym co kupują, decydują o tym co jest produkowane. Ale czy tak jestem w istocie i czy to wystarczy, aby zahamować ogromną skalę światowej emisji? 

Dobrym przykładem może być ekologiczne rolnictwo, które wydaje się rozsądnym kierunkiem. Jednakże badania pokazują, że żywności ekologiczna nie jest bardziej przyjazna środowisku niż konwencjonalna, gdyż emituje podobną ilość gazów cieplarnianych i skutkuje większą eutrofizacją. Rozwiązaniem najbardziej oczywistym tego paradoksu jest skupienie się na ilości substancji odżywczych wytwarzanych na danym areale w produkcji roślinnej i zwierzęcej. 

Badania pokazują, że wpływ na środowisko osoby dokonującej zrównoważonych wyborów konsumpcyjnych mieści się w granicach średniej dla danego państwa. Fakt ten uwidacznia, że skupienie się na etycznym stylu życia nie wystarczy. Ludzie mają poczucie, że coś robią, ale w większej skali nie ma to znaczenia, gdyż głównym determinantem emisji CO2 jest stan konta. Zamiast, więc skupiać się na etycznej konsumpcji nasze indywidualne wybory powinny dotyczyć systemu grzewczego, podróży samolotem, przesiadki do komunikacji wspólnej, inwestycji w odnawialne źródła energii, czy rozwiązań w duchu gospodarki o obiegu zamkniętym.

Kuszący solarpunk 

Zrównoważona konsumpcja to często jedynie wybór estetyczny, za którym nie podąża głębsza refleksja nad mechanizmami współczesnej gospodarki. Ideały ruchu ekologicznego to przede wszystkim rezygnacja z konsumpcji i wspólne działanie na rzecz zmiany porządku świata. 

Są też wartości nieobce solarpunkowi, dla którego zrównoważony rozwój nie jest lekarstwem na kryzys klimatyczny. Celem solarpunku jest stworzenie rozwiązań, które pozwolą na trwanie człowieka i nie wyrządzanie krzywdy środowisku. Wymóg rozwoju się tu nie pojawia. Rzeczywistości, do której zmierza solarpunku ma osiągnąć dynamiczna równowagę, homeostazę. Tak jak gospodarki nie wymagające wzrostu - degrowth. Solarpunk chce skupić się na naprawianiu i ulepszaniu tego, co już stworzyliśmy. 

Solarpunk nie wypiera kryzysu klimatycznego, ale patrzy z optymizmem w przyszłość. Próbuje wyjść poza narracje kapitalistyczne i korporacyjne. Takie spojrzenie z boku nie jest obce osobom zorientowanym proekologiczne, dla których dbanie o planetę to nie psucie dobrej zabawy i zysków. Osoby takie starają się każdą swoją aktywność osadzić w paradygmacie pomagania. 

Dlaczego ekologiczne hobby to nie tylko hobby?

Hobby to taka aktywność, która ma sprawić nam przyjemność i z definicji nie powinna być praktyczna i rozsądna. Czy hobby może stanowić broń przeciwko kryzysowi klimatycznemu? Czy może być początkiem transformacji w solarpunk? Oczywiście, że tak. Istnieje wiele działań, które mogą stać się narzędziem zmiany. 

Jedno z najbardziej ekologicznych i solarpunkowych hobby to ogrodnictwo wspierające bioróżnorodność. Taki typ uprawy roślin kładzie nacisk nie tylko na ekologiczne, naturalne metody uprawy, ale przede wszystkim na wybór uprawianych gatunków, które powinny być częścią lokalnych ekosystemów, należeć do tradycyjnych odmian i wspierać pożyteczne owady. 

Rower i wędrówki to także doskonały przykład ekologicznego spędzania wolnego czasu. Dzięki ciągłemu poszerzaniu wiedzy o środowisku rośnie nasza świadomość ekologiczna, co przekłada się na wybory w pozostałych sferach życia. Rower jest również bardzo ekologicznym środkiem transportu, a forma zbudowana w czasie wolnym pozwoli na codzienne dojazdy do pracy.

Wspaniałym pomysłem na ekologiczne hobby jest naprawa uszkodzonych przedmiotów i urządzeń. Zamiast kupować kolejna rzecz i generować odpady, można podjąć próbę naprawy i cieszyć się zdobytymi nowymi umiejętnościami. 

Każde ekologiczne hobby nie tylko poszerza wiedzę, uczy nowych umiejętności, ale i pozwala na zmniejszenie zużycia zasobów planety. Dzięki nowemu spojrzeniu możemy dokonywać bardziej świadomych wyborów konsumenckich i sięgać do ofert firm, które kierują się podobnymi wartościami. Warto wybierać firmy, które starają się prosperować zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym i, jak np. BoxOfHope, która pozwala oddać niepotrzebne rzeczy w prosty i wygodny sposób. Niestety zmiana nawyków konsumenckich może nie wystarczyć, aby wyregulować rynek i zatrzymać kryzys klimatyczny.

Kolektywne działania

Główny problem z etycznym konsumpcjonizmem to przesunięcie odpowiedzialności z wielkiego biznesu w kierunku konsumenta. Ratowanie klimatu nie może być tylko kwestią osobistych wyborów. Również dlatego, że osoby o niskich dochodach nie mogą sobie pozwolić na etyczne zakupy. Zmiany muszą objąć cały system społeczny i polityczny. Nie możemy jedynie zaufać wolnemu rynkowi i mieć nadzieję, że bojkoty konsumenckie go wyregulują. Rozwiązaniem są działania zbiorowe, masowe ruchy społeczne i strajki ekonomiczne, dzięki którym w przeszłości udało się wywalczyć niejedną zmianę na lepsze. Może takim ruchem ma szansę zostać solarpunk? A może zostanie on tylko uroczą estetyką przydomowych ogródków warzywnych, w których panele słoneczne też mają jedynie fajnie się prezentować? Niezależnie od dalszych losów tej idei warto pamiętać o solarpunku wybierając środek transportu, czy hobby.